مجله دانشکده دندان‌پزشکی اصفهان
بررسی ارتباط پهنـای کورتـکس تحتانی مندیبـول با دانسیتـه استخـوان مهـره های کمـری در زنـان یائـسه
نوع مقاله : Original Articles
چکیده
مقدمه: استئـوپوروز بیـماری بـدون علامتـی است، مگر آنـکه باعث شکستـگی استـخوان شود. یـکی از روش‌های تشخیـص این بیماری، انجام آزمایـش DEXA (Dual Energy X- Ray Absorptiometry) است کـه در آن BMD (Bone Mineral Density) و کمیت آماریِ (Total Score) T-Score برای نواحی مورد آزمایش مشخص می‌شود. این بیماری باعث ایجاد تغییراتی در استخوان‌های فکین می‌شود که قابل مشاهده توسط دندان‌پزشک است. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه بین پهنای کورتکس تحتانی مندیبل با BMD و T-Scoreاست. مواد و روش‌ها: در این پژوهش تحلیلی مقطعی، پس از دریافت دعوت نامه 51 بیمار که همگی آزمایش DEXA از ناحیه مهره‌های کمری L2- L4 و رادیوگرافی پانورامیک داشتند مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد بر مبنای عدد T-Score به 3 گروه تقسیم شدند: 1) طبیعی، 2) استئوپنیک و 3) استئوپوروتیک. سپس از روی رادیوگرافی پانورامیک افراد، پهنای کورتکس تحتانی مندیبل در ناحیه سوراخ چانه‌ای اندازه گیری شد و ارتباط این عدد همراه با اعداد BMD و T-Score موجود در آزمایش DEXA آنها بررسی شد. یافته‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری ANOVA، Scheffe، همبستگی پیرسون و رگرسیون، تجزیه و تحلیل شدند (05/0=α). یافته‌ها: پهنای کورتکس مندیبـل در زنـان طبیعی، استئـوپنیک واستئـوپوروتیک با هم اختلاف معنـی‌دار داشت (001/0 > p value) و به ترتیب 8/4، 8/3 و 7/2 میلی‌متر بود. ضریب همبستگی پهنای کورتکس با BMD و T-Score به ترتیب 896/0 و 903/0 به دست آمد. آزمون رگرسیون پهنای کورتکس با BMD و T-Score نیز معنی‌دار شد (001/0 > p value). نتیجه‌‌گیری: براساس یافته‌ها و ضـرایب به دست آمده، دندان‌پزشکان و به ویژه متخصصان رادیولوژی دهان می‌توانند از اولین کسانی باشند که با دقت در رادیوگرافی پانورامیک، به بروز بیماری استئوپوروز در زنان یائسه مشکوک شده، بیمار را جهت آزمایشات تکمیلی به پزشک متخصص ارجاع دهند. کلید واژه‌ها: استئوپوروز، استئوپنی، زنان یائسه، کورتکس استخوان مندیبل، آزمایش DEXA، رادیوگرافی پانورامیک.
عنوان مقاله [English]
Relationship between lumbar spine bone mineral density and mandibular cortical width in post-menopausal women
چکیده [English]
Introduction: Osteoporosis is an asymptomatic disease until it causes fracture. One of the most effective methods for its diagnosis is DEXA test. This test shows BMD and T-Score for selective parts. Osteoporosis also causes some alterations in jaws that are observed by dental practitioners. The aim of this study was to determine the relationship of MCW (Mandibular Cortical Width) with BMD and T-Score.Materials and methods: In this analytic cross-sectional study 51 post-menopausal women who had undergone DEXA test from lumbar spine (L2-L4) and panoramic radiography were selected. The subjects were divided into 3 groups according to T-Score and WHO criteria: 1) Normal; 2) Osteopenic; 3) Osteoporotic. MCW was measured at mental foramen area on the panoramic radiographs and analyzed in relation to BMD and T-Score using ANOVA, Scheffe, Pearson’s correlation and regression tests.Results: The mean mandibular cortical widths in the normal, osteopenic and osteoporotic groups were 4.8 mm, 3.8 mm and 2.7 mm, respectively. Pearson's correlation coefficients between BMD and MCW, and T-Score and MCW were 0.896 and 0.903, respectively. Regression between BMD, T-Score and MCW was significant (p value < 0.001).Conclusion: MCW mean differences between normal, osteopenic and osteoporotic women were significant (p value < 0.001). MCW had a high correlation with BMD and T-Score (about 0.9). Based on the results of this study, dental practitioners might be the first person to suspect osteoporosis in post-menopausal women from panoramic radiographs and refer them to specialists.Key words: Osteoporosis, Osteopenia, Post-menopausal women, Mandibular cortex width, DEXA test, Panoramic radiography.
)