نوع مقاله : Original Articles

چکیده

مقدمه: تحقیقات نشانگر اطلاعات ناکافی و عملکرد نامناسب زنان باردار و شیوع نسبتاً بالای پوسیدگی‌های دندانی و سایر بیماری‌های پریودنتال در آنها است. هدف مطالعه حاضر تعیین اثر مداخله آموزشی بر عملکرد زنان باردار در ارتباط با سلامت دهان و دندان با کاربرد مدل مراحل تغییر بود. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی شاهدار تصادفی بود که در نیمه اول سال 1392 انجام شد. با استفاده از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای، 130 نفر از زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر قزوین برای شرکت در مطالعه انتخاب شدند. داده‌های دموگرافیک، سوالات مربوط به سازه‌های مدل مراحل تغییر و عملکرد زنان باردار نسبت به بهداشت دهان و دندان با استفاده از پرسشنامه خودایفا روا و پایا قبل و بعد از مداخله آموزشی، گردآوری شد. بر اساس نیازسنجی و با توجه به سازه‌های مدل، 3 جلسه بحث گروهی 45 دقیقه ای به همراه سخنرانی، پرسش و پاسخ و ارائه پمفلت برای گروه تجربی برگزار شد. نهایتاً داده‌ها وارد نرم افزار SPSS شد و با آزمون‌های آماری کای دو، تی مستقل و زوجی، ویلکاکسون و من ویتنی تجزیه و تحلیل شد. (05/0= α). یافته‌ها: میانگین خودکارآمدی (از 4/6 ± 6/23 به 6/8 ± 5/39 )، مراحل آمادگی (7/0 ± 2/4 به 9/0 ± 6/1)، منافع (از 0/9 ± 2/29 به 3/12 ± 4/51) و فرایندهای تغییر (از 1/8 ± 9/27 به 5/10 ± 4/54 ) افزایش و میانگین هزینه‌ها (از 7/5 ± 4/24  به 0/7 ± 7/11) پس از آموزش در گروه  تجربی کاهش یافت (001/0 >P). همچنین میانگین عملکرد (از 8/6 ± 0/49  به 4/9 ± 6/73) زنان باردار در ارتباط با بهداشت دهان و دندان نیز در گروه تجربی به طور معنی داری افزایش یافت (001/0 >P) نتیجه‌گیری: مداخله آموزشی با بکارگیری تئوری مراحل تغییر در زنان باردار قادر است رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت دهان و دندان را بهبود بدهد و عوامل مستعد کننده و زیربنای پذیرش رفتار بهداشتی را به طور مطلوب بپروراند. کلید واژه‌ها: بهداشت دهان و دندان، بارداری، خودکارآمدی، رفتار بهداشتی، ارتقای سلامت.

عنوان مقاله [English]

Effect of an educational intervention based on the trans-theoretical model on oral health behaviors in pregnant women

چکیده [English]

Introduction: Research has shown that oral health-related knowledge and behaviors are poor for pregnant women and the prevalence of dental caries and other periodontal disease is relatively high among them. This study examined the effect of educational intervention on the oral health-related practice of pregnant women using TTM. Materials and methods: This randomized controlled quasi-experimental study was carried out in the first half of 2013 in Qazvin, Iran. Using a multistage sampling procedure, 130 pregnant women referring to health centers in Qazvin were selected to participate in the study. Demographic data, TTM construct-related questions and oral health-related behaviors of pregnant women were collected using valid and reliable self-administered questionnaires before and after intervention. According to the needs assessment and based on TTM constructs, three 45-minute sessions of group discussions associated with lectures, debating and pamphlets were held for the experimental group. Finally, the data were analyzed with SPSS 19.0 using chi-squared test, independent and paired t-tests and Wilcoxon and Mann-Whitney tests (α=0.05). Results: After training, significant increases were observed in the means of self-efficacy (from 23.6±6.4 to 39.5±8.6), preparation steps (from 1.6±0.9 to4.2±0.7), profits (from 29.2±9.0 to 51.4±12.3) and change processes (from 27.9±8.1 to 54.4±10.5) in the experimental group (P< 0.001). Also, a significant decrease was found in the mean score of costs (from 24.4±5.7 to 11.7±7.0) (p value < 0.001). In addition, the mean score of oral health behaviors in pregnant women increased significantly in the experimental group (from 49.0±6.8 to 73.6±9.4) (p value < 0.001). Conclusion: Intervention with the use of trans-theoretical model in pregnant women is able to improve oral health behaviors and develop underlying and predisposing factors related to health behaviors.    Key words: Health behavior, Health Promotion, Oral health, Pregnancy, Self-efficacy.