نوع مقاله : مقاله‌های پژوهشی

چکیده

مقدمه: لیکن‌پلان OLP (Oral lichen planus)، یک بیماری نسبتاً شایع و مزمن پوستی با زمینه‌ی ایمونولوژیک است که غالباً مخاط دهان را گرفتار می‌کند. واکنش لیکنوییدی OLR (Oral lichenoid reaction) نیز ضایعات مخاطی هستند که از نظر بالینی و بافت‌شناسی به OLP (Oral lichenoid reactions) شباهت داشته و در واکنش به مصرف برخی از داروها یا مواد سنتتیک در دهان بروز می‌کنند. احتمال بروز تغییرات دیسپلاستیک در هر دوی این ضایعات مطرح شده است. از طرفی کارسینوم سلول سنگفرشی دهان SCC (Squamous cell carcinoma) نیز یکی از بدخیمی‌های شایع دهان محسوب می‌شود. هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات بیان نشانگر سایتوکراتین 19 (CK19) در OLP ،OLR ، OSCC (Oral squamous cell carcinoma) و مخاط طبیعی دهان از نظر شدت رنگ‌پذیری و نیز الگوی رنگ‌پذیری و مقایسه‌ی آنها با یکدیگر می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه‌ی توصیفی- تحلیلی گذشته‌نگر، بر روی 70 نمونه به دست آمده از بلوک‌های پارافینی شامل 20 نمونه‌ی OLP، 20 نمونه‌ی OLR، 20 نمونه‌ی OSCC و 10 نمونه‌ی مخاط طبیعی دهان انجام شد. شدت و الگوی بیان نشانگر سایتوکراتین 19 توسط تکنیک رنگ‌آمیزی ایمونوهیستوشیمیایی با روش Envision مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. کلیه‌ی نتایج توسط نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 20 و آزمون‌های آماری رگرسیون دو طرفه تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: به نظر می‌رسد بین بیان نشانگر سایتوکراتین 19 در نواحی سوپرابازال و نوع ضایعه ارتباط وجود داشته باشد و این ارتباط معنی‌دار می‌باشد (p value < 0/001) . به علاوه در خصوص الگوی رنگ‌پذیری، در بیماران OSCC و OLR بیشتر الگوی پیوسته (Continious) و در بیماران OLP بیشتر الگوی ناپیوسته (Interrupted) مشاهده شد. در مخاط نرمال نیز این توزیع متعادل بود.
نتیجه‌گیری: افزایش بیان سایتوکراتین 19، بطور چشمگیری با منطقه‌ی بیان (بازال و سوپرابازال) و نوع ضایعه همسو می‌باشد. همچنین الگوی بیان سایتوکراتین 19 در OLR و  OSCCشباهت زیادی دارد. بنابراین شاید بتوان از این نشانگر پروتئینی به عنوان وجه تمایز و ابزار تشخیصی لیکن‌پلان و ضایعات لیکنوییدی و نیز احتمال تغییرات بدخیمی در ضایعات لیکنوییدی استفاده نمود.
کلید واژه‌ها: لیکن‌پلان، واکنش‌های لیکنویید دهانی، کارسینوم سلول سنگفرشی دهان، سایتوکراتین.

عنوان مقاله [English]

Immunohistochemical Evaluation of Expression of CK19 Premalignant Indicator in Oral Lichenoid Reaction (OLR) Compared to Oral Lichen Planus (OLP), Oral Squamous Cell Carcinoma (OSCC) and Normal Oral Mucosa

چکیده [English]

Introduction: OLP is a relatively common chronic inflammatory skin disease with an immunologic background that often affects the oral mucosa. OLR is a mucosal lesion, clinically and histologically similar to OLP, and can occur in the oral cavity in response to some drugs or synthetic materials. The risk of dysplastic changes have been considered in both lesions. On the other hand, OSCC is one of the most common malignancies of the oral cavity. The aim of this study was to evaluate and compare expression of cytokeratin-19 (CK19) in OLP, OLR, OSCC and normal oral mucosa in terms of their staining intensity and patterns. 
Materials & Methods: This descriptive-retrospective analysis was performed on 70 samples obtained from paraffin blocks of 20 cases of OLP, 20 cases of OLR, 20 cases of OSCC and 10 samples of normal oral mucosa. CK19 expression pattern and intensity of immunohistochemical staining were evaluated using Envision method. Data were analyzed with SPSS 20 using two-tailed regression test. 
Results: There seemed to be a significant relationship between suprabasal expression of CK19 and type of lesion (p value < 0.001). In addition, the pattern of staining in OSCC and OLR patients was predominantly continuous and in patients with OLP it was predominantly interrupted. This staining pattern distribution was balanced in normal mucosa.
Conclusion: Increased expression of CK19 was dramatically consistent with region (basal and suprabasal) and type of lesion. In addition, the pattern of expression of CK19 in OLR and OSCC was very similar. Therefore, perhaps this protein marker might be used as both a diagnostic tool to distinguish lichen planus from lichenoid lesions and as a detector in possible malignant transformation of lichenoid lesions. 
Key words: Cytokeratin, Lichen planus, Oral lichenoid reactions, Oral squamous cell carcinoma.