مجله دانشکده دندان‌پزشکی اصفهان

بررسی میزان رعایت کدهای اخلاقی پژوهش‌های انسانی و حیوانی در بازنگری پایان‌نامه‌های تخصصی دانشکده‌ی دندان‌پزشکی اصفهان در یک دوره‌ی 15 ساله (1380-1394)

نوع مقاله : مقاله‌های پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، مرکز تحقیقات ایمپلنت‌های دندانی، گروه پریودنتیکس، دانشکده‌ی دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

2 استاد، مرکز تحقیقات ایمپلنت‌های دندانی، گروه آسیب‌شناسی دهان، فک و صورت، دانشکده‌ی دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

3 دانشیار، دانشکده‌ی پرستاری و مامایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

4 دانشجوی دندان‌پزشکی، کمیته‌ی پژوهش‌های دانشجویی، دانشکده‌ی دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

5 دانشکده‌ی دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

6 کارشناس گروه آسیب‌شناسی دهان، فک و صورت، دانشکده‌ی دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

مقدمه: امروزه در پژوهش‌های انسانی و حیوانی، پرداختن به رعایت اصول اخلاقی بیشتر شده است، اما در مطالعات دندان‌پزشکی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی میزان رعایت کدهای اخلاقی در پایان‌نامه‌های تخصصی دانشکده‌ی دندان‌پزشکی اصفهان در یک دوره‌ی زمانی 15 ساله (1380-1394) انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه، از نوع توصیفی- تحلیلی بود که بر روی 300 پایان‌نامه انجام گرفت. ابتدا چک‌لیستی از کدهای اخلاقی کار با آزمودنی‌های انسانی و حیوانی تهیه گردید و در مرحله‌ی بعد، اطلاعات پایان‌نامه‌ها با استفاده از این چک‌لیست جمع‌آوری شد و با آزمون‌های آنالیز واریانس دو طرفه و روش حداقل اختلاف معنی‌دار (LSD) ارزیابی گردید (α = 0/05).
یافته‌ها: از مجموع 70 پایان‌نامه در تحقیقات انسانی، در 38 مورد (54/2 درصد) رضایت کتبی و در 10 مورد (14/2 درصد) رضایت شفاهی کسب شده بود. در 46 مورد (65/7 درصد) آزمودنی‌ها داوطلبانه وارد مطالعه شده بودند و در 18 مورد (25/7 درصد) درباره‌ی اختیار خروج از مطالعه در هر زمان آگاهی داشتند. در 20 مورد (52/6 درصد) به جبران خسارت اشاره شده بود. از مجموع 51 پایان‌نامه در تحقیقات حیوانی (46/5 درصد) کدهای اخلاقی رعایت گردیده بود و در 36 مورد (70/5 درصد) از سازمان‌های کمک‌کننده نام برده شده بود.
نتیجه‌گیری: هرچند روند کلی رعایت کدهای اخلاقی در مطالعات دستیاران تخصصی، رو به بهبود است ولی به نظر می‌رسد رعایت اصول اخلاقی در پژوهش‌های انسانی و حیوانی تا رسیدن به حد مطلوب راهی طولانی در پیش دارد.
کلید واژه‌ها: کدهای اخلاقی، پایان‌نامه‌ها،کارآزمایی بالینی، حیوانات. 

عنوان مقاله [English]

Review the Level of Human and Animal Ethical Codes in Reviews Professional Theses Dental School Isfahan in a Period of 15 Years (2001-2015)

نویسندگان [English]

  • Ahmad Moghareh Abed 1
  • Seyd Mohmmad Razavi 2
  • Arash Ghodousi 3
  • Saeide Amini 4
  • Homeira Shamir 5
  • Morvarid Fanai 6

1 Professor, Dental Implants Research Center, Department of Periodonthics, School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

2 Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. 2. Professor, Dental Implants Research Center, Department of Oral and Maxillofacial Pathology, School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

3 Assistant Professor, School of Nursing and Midwifery, Islamic Azad University, Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran.

4 Dental Student, Dental Students Research Center, School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

5 School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

6 Bachlor of Oral and Maxillofacial Pathology department, School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

Introduction: Todays in human and animal researchs addressing the ethical principles is more, but still less attention is dental researchs. The aim of this study to evaluate compliance with ethical codes at professional theses of Isfahan dental school done in a period of 15 years (2001-2015). 
Materials & Methods: In this cross-sectional study that was performed on 300 thesis of dental college, at first a checklist of ethics codes in working with human and animal subjects was prepared and in next level theses information was gathered by this checklist and valuated with Two-way analysis of variance and least significant difference test (LSD) (α = 0/05).
Results: A total of 70 on human study, in 38 cases (54/2%) written consent and in 10 cases (14/2%) oral consent was obtained. In 46 cases (65/7%) subjects were enrolled voluntarily and in 18 cases (25/7%) had consciousness about the power to withdraw from the study at any time. In 20 cases (52/6%) had been referred to the compensation. A total of 51 on animal studies (46/5%) of ethical codes was compliance and in 36 cases (70/5%) of donor organizations were mentioned. 
Conclusion: Although the general trend comply with ethical codes in residential studies is improving but it seems that there is a long way to achieve the ethical principles in human and animal studies.
Key words: Ethical codes, Theses, Clinical trial, Animals.

1. Perlman D, Perlman GS. Ethics in clinical research a history of human subject protections and practical implementation of ethical standards. [Online]. [cited 2004 May].; Available from: URL: http://materiais.dbio.uevora.pt/MA/Modulo2/Artigos/SoCRA-Perlman.pdf
2. Schneider JL. Professional codes of ethics. Their role and implications for international research. Journal of Contemporary Criminal Justice 2006; 22(2): 173-92.
3. Bahmanabadi S, KalateJafarabadi T, Shabani Vorki B. Research ethics observance in PhD thesis. Culture Strategy Quarterly 2014; 25: 129- 52. [In Persian].
4. Zahed Pasha Y, Hassanjani Roshan MR, Riahi HR. Medical ethics in theses and clinical trials in Babol University of Medical Sciences, 2001. Journal of Babol University of Medical Sciences 2003; 5(3): 45-51. [In Persian].
5. Ghodousi A, Razavi SM, Ghaedifar A, Zamani Pozveh E. Observance of national ethics codes of medical research in undergraduate doctoral dissertations in the Faculty of Dentistry, Islamic Azad University, Khorasgan Branch in 2004-2009. J Isfahan Dent Sch 2012; 5(7): 737-44. [In Persian].
6. Loue S. Textbook of research ethics: theory and practice. New York, NY: Springer Science & Business Media; 2002. p. 120-3.
7. Marczyk GF, Dematteo D, Festinger D. Principles of research design and methodology. Trans. Khosravi M. Tehran, Iran: Iran Institute for Scientific Information and Documentation; 2006. p. 135-320. [In Persian].
8. Zare-Bidaki M, Rezaein M, Ali-Abasi P. A review on the ethical issues of animal research. J Rafsanjan Univ Med Sci 2012; 11(6): 575-98. [In Persian].
9. Lawrence DJ. Human subject research: reporting ethics approval and informed consent in 3 chiropractic journals. Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics 2011; 34(9): 627-33.
10. Kjellstrom S, Fridlund B. Status and trends of research ethics in Swedish Nurses’ dissertations. Nursing Ethics 2010; 17(3): 383-92.
11. Agoritsas T, Perneger TV. Patient-reported conformity of informed consent procedures and participation in clinical research. QJM 2011; 104(2): 151-9.
12. Larijani B, Zargham M. Ethics in medical research. 2th ed. Tehran, Iran: Baraye Farda Publication; 2005. p. 73-6.
13. Rashidian A. Medical ethics in clinical trials: research management at the end of a clinical trial conducted in hospitals of Tehran University of Medical Council of Islamic Republic of Iran [Thesis]. Tehran, Iran: 1999. [In Persian].
14. Macpherson CC. Research ethics committee: getting started. West Indian Med J 2001; 50(3): 186-8.
15. Oduro AR, Aborigo RA, Amugsi D, Anto F, Anyorigiya T, Atuguba F, et al. Understanding and retention of the informed consent process among parents in rural northern Ghana. BMC Med Ethics 2008; 9: 12.
16. Ghasemzadeh N, Nikravan Fard N, Rahimi Rad MH, Faramarzi Razini F. A survey on the rate of observance of research ethics in approved proposals at Uremia University of Medical Sciences (2003 - 2008). Iranian Journal of Medical Ethics and History 2013; 6(2): 67-85. [In Persian].
17. Larijani B, Rashidian A. Medical ethics in clinical trials: An insight into the clinical trials conducted in hospitals affiliated to Tehran University of Medical Sciences. J Med Counc I.R. Iran 1999;17(1): 60-5. [In Persian].
مجله دانشکده دندان‌پزشکی اصفهان
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 2
اسفند 1396
صفحه 135-144