بررسی کلسیفیکاسیون شریان کاروتید در رادیوگرافی پانورامیک افراد مبتلا و غیر مبتلا به دیابت

نوع مقاله : مقاله‌های پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات ایمپلنت‌های دندانی، گروه جراحی دهان، فک و صورت، دانشکده‌ی دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

2 مرکز تحقیقات ایمپلنت‌های دندانی، گروه رادیولوژی دهان، فک و صورت، دانشکده‌ی دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

3 دکترای تخصصی، گروه جراحی دهان، فک و صورت، کمیته‌ی پژوهش‌های دانشجویی، دانشکده‌ی دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

4 دندان‌پزشک، اصفهان، ایران.

10.48305/v0i0.1461

چکیده

مقدمه: دیابت موجب افزایش آترواسکلروز می‌شود. سکته‌ی مغزی، عموماً معلول آترواسکلروز عروق کاروتید است. رادیوگرافی پانورامیک می‌تواند در شناسایی آترواسکلروز کمک کند. در مطالعه‌ی حاضر به بررسی فراوانی کلسیفیکاسیون عروق کاروتید در رادیوگرافی پانورامیک بیماران مبتلا و غیر مبتلا به دیابت پرداخته شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع مقطعی (cross-sectional)، در سال 1393- ۹4 در دانشکده‌ی دندان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، به بررسی فراوانی کلسیفیکاسیون شریان کاروتید، در ۴۰ بیمار مبتلا به دیابت و ۸۰ بیمار غیر مبتلا به دیابت پرداخته شد. از تمامی بیماران، رادیوگرافی پانورامیک تهیه شده و اطلاعات دموگرافیک بیماران شامل سن، جنس، درمان دیابتی دریافتی، مدت زمان دیابت و قند خون ناشتا ثبت گردید و همه‌ی آنها تحت گرافی پانارومیک قرار گرفتند. سپس اطلاعات افراد مبتلا و غیر مبتلا به دیابت مورد مقایسه قرار گرفت. اطلاعات وارد نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 16 شد. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون‌های 2χ، فیشر و رگرسیون لجستیک استفاده گردید. در این مطالعه، (0/05 > p value) معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: ددر بررسی رادیوگرافی بیماران مبتلا به دیابت، ۱۳ نفر دارای کلسیفیکاسیون شریان کاروتید بودند، در حالی‌که تنها در ۷ نفر از افراد غیر مبتلا به دیابت، کلسیفیکاسیون شریان کاروتید مشاهده شد (0/001 = p value). متغیرهای سن، جنس، نوع درمان دیابت، مدت زمان بیماری و قند خون ناشتا، ارتباطی با بروز کلسیفیکاسیون عروق کاروتید نداشتند (0/05 < p value).
نتیجه‌گیری: ططبق مطالعه‌ی حاضر، در رادیوگرافی پانورامیک به عنوان روشی کم- تهاجم، کلسیفیکاسیون عروقی در بیماران مبتلا به دیابت بیشتر از غیر مبتلا به دیابتی‌‌ها بود، اما این شیوع معنی‌دار بالاتر، ارتباطی با عوامل دموگرافیک نداشت. مطالعات بیشتری با جامعه‌ی آماری بالاتر توصیه می‌گردد.
کلید واژه‌ها: آترواسکلروز، شریان کاروتید، رادیوگرافی پانورامیک، دیابت.

عنوان مقاله [English]

Assessment of Carotid Artery Calcification on Panoramic Radiographs in Diabetic and Non-Diabetic Subjects

نویسندگان [English]

  • Dariuosh Hasheminia 1
  • Ehsan Hekmatian 2
  • Mohammad Ali Balaghi Inalouei 3
  • Golnaz Emami Naieni 4
1 Dental Implants Research Center, Department of Oral and Maxillofacial Surgery, School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
2 Dental Implants Research Center, Department of Oral and Maxillofacial Radiology, School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
3 Dental Research Center, School of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
4 Dentist, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Introduction: Diabetes mellitus is a predisposing factor for atherosclerosis. Stroke is a result of carotid artery atherosclerosis. Panoramic radiographs can help diagnose atherosclerosis. The current study assessed the prevalence of calcifications of carotid artery in diabetic and non-diabetic cases on panoramic radiographs.
Materials & Methods: In this cross-sectional survey, the prevalence of carotid calcification in 40 diabetic and 80 non-diabetic patients was assessed in the Faculty of Dentistry, Isfahan University of Medical Sciences in 2014-15. All the patients underwent panoramic radiography and their demographic data, including age, gender, diabetic treatment received, duration of diabetes and fasting blood sugar were recorded. Then data of diabetic and non-diabetic cases were compared. Data were analyzed with SPSS 16, using chi-squared test, Fisher’s exact test and logistic regression (α = 0.05).
Results: In radiographic assessment of diabetic patients, 13 cases had carotid artery calcification while only 7 cases of non-diabetics had carotid artery calcification (p value = 0.001). Variables of age, gender, type of diabetic treatment, duration of disease and fasting blood sugar did not exhibit any significant relationship with carotid artery calcification (p value > 0.05).
Conclusion: Based on the results of the present study, in panoramic radiography as a non-invasive technique, arterial calcification was higher among diabetic patients in comparison to non-diabetic subjects but this significant prevalence was not related with demographic factors. Further studies with larger sample sizes are recommended.
Key words: Atherosclerosis, Carotid artery, Diabetes mellitus, Panoramic radiography.

مراجع

1. Zhdanov VS, Sternby NH. Monitoring of atherosclerosis. Int J Cardiol 2004; 95(1): 39-42.
2. Fatahzadeh M, Glick M. Stroke: epidemiology, classification, risk factors, complications, diagnosis, prevention, and medical and dental management. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2006; 102(2): 180-91.
3. Moshfeghi M, Taheri JB, Bahemmat N, Evazzadeh ME, Hadian H. Relationship between carotid artery calcification detected in dental panoramic images and hypertension and myocardial infarction. Iran J Radiol 2014; 11(3): e8714.
4. Feigin VL, Krishnamurthi R. Stroke prevention in the developing world. Stroke 2011; 42: 3655-8.
5. Peters SAE, Huxley RR, Woodward M. Diabetes as a risk factor for stroke in women compared with men: a systematic review and meta-analysis of 64 cohorts, including 775 385 individuals and 12 539 strokes. The Lancet 2014; 383(9933): 1973-80.
6. Calkin AC, Allen TJ. Diabetes mellitus-associated atherosclerosis: mechanisms involved and potential for pharmacological invention. Am J Cardiovasc Drugs 2006; 6(1): 15-40.
7. Imanimoghaddam M, Rooh MR, Hashemi EM, Blouri AJ. Doppler sonography confirmation in patients showing calcified carotid artery atheroma in panoramic radiography and evaluation of related risk factors. J Dent Res Dent Clin Dent Prospects 2012; 6(1): 6-11.
8. Griniatsos J, Damaskos S, Tsekouras N, Klonaris C, Georgopoulos S. Correlation of calcified carotid plaques detected by panoramic radiograph with risk factors for stroke development. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2009; 108(4):600-3.
9. Friedlander AH, Cohen SN. Panoramic radiographic atheromas portend adverse vascular events. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2007; 103(6): 830-5.
10. SantosJMO, Soares GC, Alves APN, Kurita LM, Silva PGBS, Costa FWG. Prevalence of carotid artery calcifications among 2,500 digital panoramic radiographs of an adult Brazilian population. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2018; 23(3): e256-e261.
11. Alves N, Deana NF, Garay I. Detection of common carotid artery calcifications on panoramic radiographs: prevalence and reliability. Int J Clin Exp Med 2014; 7(8): 1931-9.
12. Monteiro IA, Ibrahim C, Albuquerque R, Donaldson N, Salazar F, Monteiro L. Assessment of carotid calcifications on digital panoramic radiographs: Retrospective analysis and review of the literature. J Stomatol Oral Maxillofac Surg 2018; 119(2): 102-6.
13. Friedlander AH, Lande A. Panoramic radiographic identification of carotid arterial plaques. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology 1981; 52(1): 102-4.
14. Sadeghi M, Pourmoghadas M, Rouhafza H, Sabet B. Predictive value of coronary artery calcification in coronary artery stenosis. J Qazvin Univ Med Sci 2007; 11(3): 1-5. [In Persian].
15. Tofanghchiha M, Marami A, Mosallaei SS, Moghaddam MA. Comparison of panoramic radiography in detection of carotid artery calcifications with Doppler Sonography results. J Qazvin Univ Med Sci 2009; 13(3): 63-8. [In Persian].
16. Pornprasertsuk-Damrongsri S, Virayavanich W, Thanakun S, Siriwongpairat P, Amaekchok P, Khovidhunkit W. The prevalence of carotid artery calcifications detected on panoramic radiographs in patients with metabolic syndrome. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2009; 108(4): e57-62.
17. Friedlander AH, Maeder LA. The prevalence of calcified carotid artery atheromas on the panoramic radiographs of patients with type 2 diabetes mellitus. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology and Oral Radiology 2000; 89(4): 420-4.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار