مجله دانشکده دندان‌پزشکی اصفهان

ارتقاء سلامت دهان و دندان زنان باردار: اثربخشی آموزش بر شاخص‌های DMFT

نوع مقاله : مقاله‌های پژوهشی

چکیده

مقدمه: این مطالعه با هدف طراحی و بررسی اثربخشی برنامه‌ی آموزش سلامت دهان و دندان بر آگاهی، نگرش، عملکرد و شاخص DMFT (دندان‌های دائمی) زنان باردار انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه‌ از نوع کارآزمایی بالینی بود. تعداد 120 نفر از زنان باردار شهرستان فریدونشهر (استان اصفهان) به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. نمونه‌ی انتخاب شده، به روش تصادفی به دو گروه مداخله و شاهد تقسیم شده و سپس مداخله‌ی آموزشی از طریق برگزاری جلسات آموزشی (4 جلسه‌ی 2 ساعته) در زمینه‌ی بهداشت دهان و دندان در 4 گروه 11 نفره و 2 گروه 8 نفره در گروه مداخله انجام شد. داده‌های هر دو گروه قبل از مداخله‌ی آموزشی، چهار هفته و سه ماه پس از مداخله، جمع‌آوری شدند. جهت تجزیه و تحلیل آماری، از نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 21 و آزمون‌های تی، کای‌اسکوئر و اندازه‌گیری مکرر استفاده شد. سطح معنی‌داری کلیه‌ی آزمون‌ها، 0/05 منظور گردید.
یافته‌ها: از مجموع 120 نفر از مادران باردار شرکت‌کننده در این مطالعه، 60 نفر در گروه مداخله و 60 نفر در گروه شاهد قرار گرفتند که پس از ورود به مطالعه و انجام مداخله‌ی آموزشی پس از 3ماه، میانگین نمره‌ی آگاهی در گروه شاهد 1/70 ± 8/02 و در گروه مداخله 1/01 ± 14/15، میانگین نمره‌ی نگرش در گروه شاهد، 3/76 ± 30/45 و در گروه مداخله، 2/33 ± 36/00، میانگین نمره عملکرد در گروه شاهد، 3/53 ± 35/17 و در گروه مداخله، 40/2 ± 41/43 بود. همچنین متوسط پلاک دندانی مادران باردار در گروه شاهد، 0/81 ± 3/28 و در مادران باردار گروه مداخله، 0/75 ± 2/92 به دست آمد. آزمون طرح اندازه‌گیری مکرر جهت بررسی اثر زمان، گروه و اثر متقابل گروه و زمان بر متغیرهای آگاهی، نگرش، عملکرد و شاخص DMFT دندانی استفاده شد. نتایج، افزایش معنی‌دار آگاهی، نگرش و عملکرد مادران را در گروه مداخله در مقایسه با گروه شاهد نشان داد. بررسی شاخص DMFT نشان داد که تعامل زمان و گروه در خصوص دندان‌های پوسیده و دندان‌های پر شده معنی‌دار است.
 نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که برنامه‌ی آموزشی، تأثیر بسزایی در افزایش سطح دانش، نگرش و شاخص‌های سلامت دهان و دندان مادران باردار داشته است.
کلیدواژه‌ها: سلامت دهان، آموزش بهداشت دندان، زنان باردار، شاخص DMF

عنوان مقاله [English]

Improving Oral Health of Pregnant Women: The Effectiveness of Training on DMFT Indexes

چکیده [English]

Introduction: This study aimed to evaluate the effect of oral hygiene instruction programs on the knowledge, attitude, performance, and DMFT index in pregnant women.
Materials and Methods: In this clinical trial, 120 pregnant women in Fereydoun Shahr (Isfahan Province) were selected by cluster sampling method. The subjects were randomly divided into intervention and control groups. Educational intervention was conducted through four 2-hour sessions in the field of oral health in four groups with 11 subjects and two groups with eight subjects in the intervention group. The data of both groups were collected before, four weeks and three months after the intervention. The data were analyzed with SPSS 21, using independent-samples t-test, chi-squared test, and repeated measurements (α = 0.05).
Results: Of 120 subjects, 60 were in the control group, with the remaining 60 in the intervention group. After the educational intervention, after three months, the means of knowledge scores in the control and intervention groups were 8.02 ± 1.70 and 14.15 ± 1.05, respectively. The mean attitude scores were 30.45 ± 3.76 and 36.00 ± 2.33, and the mean performance scores were 35.17 ± 3.53 and 41.43 ± 2.40 in the control and intervention groups, respectively. Furthermore, the means of PI were 3.28 ± 0.81 and 2.95 ± 0.75 in the control and intervention groups, respectively. A repeated measure design was used to study the effect of time, group, interaction between the groups, and time on knowledge, attitude, performance, and DMFT index. The results showed a significant increase in the knowledge, attitude and performance of mothers in the intervention group compared to the control group. Evaluation of the DMFT index showed that time and group interaction was significant concerning decayed and filled teeth.
Conclusion: The results showed that the educational program had a significant effect on improving the knowledge, attitude, and oral health parameters of pregnant women.
Keywords: DMF index, Oral health, Oral hygiene instruction, Pregnant women

1. Najimi A, Azadbakht L, Hassanzadeh A, Sharifirad GhR. The effect of nutrition education on risk factors of cardiovascular diseases in elderly patients with type 2 diabetes: a randomized controlled trial. Iran J Endocrinol Metab 2011; 13(3): 256-63. [In Persian].
2. Gaffield ML, Gilbert BJ, Malvitz DM, Romaguera R. Oral health during pregnancy: an analysis of information collected by the pregnancy risk assessment monitoring system. J Am Dent Assoc 2001; 132(7): 1009-16.
3. Weinstein P, Milgrom P, Melnick S, Beach B, Spadafora A. How effective is oral hygiene instruction? Result after 6 and 24 weeks. J Public Health Dent 1989; 49(1): 32-8.
4. Kandan PM, Menaga V, Kumar RR. Oral health in pregnancy (guidelines to gynaecologists, general physicians & oral health care providers). J Pak Med Assoc 2011; 61(10): 1009-14.
5. Altamimi S, Peterson P. Oral health situation of schoolchildren’ mothers and schoolteachers in Saudi Arabia. Int Dent J 1998; 48(3): 180-6.
6. Malak Mohamdi T, Malak Mohamadi M. Knowledge, Attitude and Practice of Gynecologists and Midwifes toward Oral Health in Pregnant Women in Kerman 2016. Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility 2017; 20(4): 9-18.
7. Gonik B, Wilson E, Mayberry M, Joarder BY. Pregnant Patient Knowledge and Behavior Regarding Perinatal Oral Health. Am J Perinatol 2017; 34(7): 663-7.
8. Lehl G, Bansal K, Sekhon R. Relationship between cariogenic diet and dental caries as evaluated from a 5-day diet diary in 4-12 year-old children. J Indian Soc Pedod Prev Dent 1999; 17(4): 119-21.
9. Shamsi M, Hidarnia A, Niknam Sh, Karimi M. The effect of educational programs on knowledge and preventive behavior about dental decay in pregnant women in Arak. Daneshvar Medicine 2013; 20(103): 1-16. [In Persian].
10. Chawla RM, Shetiya SH, Agarwal DR, Mitra P, Bomble NA, Narayana DS. Knowledge, attitude, and practice of pregnant women regarding oral health status and treatment needs following oral health education in Pune district of Maharashtra: a longitudinal hospital-based study. J Contemp Dent Pract 2017; 18(5): 371-7.
11. Adams SH, Gregorich SE, Rising SS, Hutchison M, Chung LH. Integrating a nurse-midwife-led oral health intervention into centering pregnancy prenatal care: results of a pilot study. J Midwifery Womens Health 2017l; 62(4): 463-9.
12. Cardenas LM, Ross DD. Effects of an oral health education program for pregnant women. J Tenn Dent Assoc 2010; 90(2): 23-6.
13. Bahri N, Iliati HR, Sajjadi M, Boloochi T. Effects of oral and dental health education program on knowledge, attitude and short-time practice of pregnant women (Mashhad-Iran). J Mashhad Den Sch 2012; 36(1); 94-106. [In Persian].
14. Shirmohammadi A, Faramarzie M. The effect of the oral hygiene instruction on awareness, attitude, and practice of a group of patients. J Dent Shiraz Univ Med Sci 2010; 11(2): 173-6. [In Persian].
15. Geisinger ML, Geurs NC, Bain JL, Kaur M, Vassilopoulos PJ, Cilver SP, et al. Oral health education and therapy reduces gingivitis during pregnancy. J Clin Periodontol 2014; 41(2): 141-8.
16. Lin DL, Harrison R, Aleksejuniene J. Can a prenatal dental public health program make a difference? J Can Dent Assoc 2011; 77: b32.
مجله دانشکده دندان‌پزشکی اصفهان
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اسفند 1398
صفحه 11-21