مجله دانشکده دندان‌پزشکی اصفهان

بررسی فراوانی تنوعات آناتومیک کانال مندیبولار با استفاده از تصاویر Cone Beam Computed Tomography

نوع مقاله : مقاله‌های پژوهشی

چکیده

مقدمه: کانال فک پایین یک ساختار آناتومیک قابل توجه در حیطه‌ی دندان‌پزشکی ایمپلنت است و توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی CBCT (Cone beam computed tomography) یک روش تشخیصی مهم در دندان‌پزشکی است. هدف از این تحقیق ارزیابی فراوانی تنوعات آناتومیکی کانال مندیبولار مشاهده شده در تصاویر CBCT بود.
مواد و روش‌ها: این مطالعه‌ی توصیفی- تحلیلی شامل ارزیابی 384 کانال آلوئلار تحتانی در 192 بیمار بود که برای گرفتن سی‌تی‌اسکن با اشعه‌ی مخروطی به بخش رادیولوژی دانشگاه آزاد اصفهان واحد اصفهان (خوراسگان) در سال 1396 ارجاع داده شده بودند. رادیوگرافی‌ها برای ارزیابی فراوانی تنوعات مختلف کانال مندیبولار چپ و راست به تفکیک جنسیت از نظر موقعیت فوقانی- تحتانی، موقعیت باکولینگوالی و شکل مسیر کلی کانال بررسی گردید. فراوانی و تیپ‌های مختلف کانال‌های دو شاخه‌ی مندیبل موجود نیز بررسی شد. داده‌ها توسط آزمون‌های آماری Chi Square،independent T Test ،paired T- test  تحلیل شدند (0/05 >p value ).
یافته‌ها: کانال مندیبل به صورت 2/1 درصد موقعیت پایینی، 11/9 درصد موقعیت بالایی و 86 درصد موقعیت حد واسط بود. بین موقعیت کانال مندیبل با جنسیت رابطه‌ی معنی‌داری وجود داشت (0/004 p value =). شیوع کانال دو شاخه 14/8 درصد گزارش گردید. بین شکل مسیر کلی کانال با جنسیت رابطه‌ی معنی‌داری وجود نداشت. بین میانگین فاصله‌ی کانال مندیبولار تا کورتکس باکال در دو ناحیه‌ی مولر و راموس با جنسیت افراد و سمت کانال مورد بررسی تفاوت معنی‌داری وجود نداشت (0/05 <p value ).
نتیجه‌گیری: بیشترین فراوانی کانال مندیبل در غالب افراد مورد بررسی، در سمت راست در موقعیت حد واسط بود. میانگین فاصله‌ی کانال مندیبولار تا کورتکس باکالی در ناحیه‌ی راموس و مولری در دو سمت راست و چپ دو سمت بین آقایان و خانم‌ها تفاوت معنی‌داری نداشت.
کلید واژه‌ها: مندیبل، توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی، رادیولوژی دندان

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Anatomical Variations of Mandibular Canal through Cone Beam Computed Tomography

چکیده [English]

Introduction: The inferior alveolar canal is an important anatomical structure in the field of dentistry implants and cone beam computed tomography (CBCT) is an important diagnostic technique. The aim of this study was to evaluate the prevalence of anatomical variations of the mandibular canal observed in CBCT images.
Materials & Methods: This descriptive-analytic study 384 inferior alveolar canals were evaluated in 192 patients who were referred to the radiology department of Isfahan Azad University in 1396 for a cone- beam computed tomography. Radiographs were performed to assess the frequency of different left and right mandibular canal segregations by sex in terms of upper and lower position, baccolingual position, shape of the general canal. The frequency and different types of existing mandibular plug canals were also evaluated. Data were analyzed by Chi Square, independent T-test, Paired t- test (p value < 0.05).
Results: The mandibular canal was 2.1% of the lower position, 11.9% of the upper position and 86% of the middle position. Statistically significant differences were observed between the frequency distributions of canal positions and gender(p value = 0.004). The prevalence of Bifid mandibular canals was 14.8%. There was no significant relationship between the shape of the general channel path and gender. There was no significant difference between the mean distance between the mandibular canal and the buccal cortex in both Molar and Ramus with the sex of the subjects and the side of the canal (p value < 0.05).
Discussion: The highest frequency of mandibular canal in most subjects was on the right in the intermediate position. The mean distance between mandibular canal and buccal cortex in Ramos and Molars area on both right and left sides was not significantly different between men and women.
Keywords: Mandible, Cone beam computed tomography, Radiography dental.

1. Haas LF, Dutra K, Porporatti AL, Mezzomo LA, De Luca Canto G, Flores-Mir C, et al. Anatomical variations of mandibular canal detected by panoramic radiography and CT: a systematic review and meta-analysis. Dentomaxillofac Radiol 2016; 45(2): 20150310.
2. Wadhwani P, Mathur R, Kohli M, Sahu R. Mandibular canal variant: a case report. J Oral Pathol Med 2008; 37(2): 122-4.
3. Genc T, Duruel O, Kutlu HB, Dursun E, Karabulut E, Tözüm T. Evaluation of anatomical structures and variations in the maxilla and the mandible before dental implant treatment. Dent Med Probl 2018; 55(3): 233-40.
4. Shahi S, Rahimi S, Yavari HR, Ghasemi N, Ahmadi F. Success rate of 3 injection methods with articaine for mandibular first molars with symptomatic irreversible pulpitis: A CONSORT randomized double-blind clinical trial. J Endod 2018; 44(10): 1462-6.
5. Aggarwal V, Singla M, Miglani S, Kohli S. Comparative evaluation of mental incisal nerve block, inferior alveolar nerve block, and their combination on the anesthetic success rate in symptomatic mandibular premolars: a randomized double-blind clinical trial. J Endod 2016; 42(6): 843-5.
6. Rouas P, Nancy J, Bar D. Identification of double mandibular canals: literature review and three case reports with CT scans and cone beam CT. Dentomaxillofac Radiol 2007; 36(1): 34-8.
7. Click V, Drum M, Reader A, Nusstein J, Beck M. Evaluation of the gow-gates and Vazirani-Akinosi techniques in patients with symptomatic irreversible pulpitis: a prospective randomized study. J Endod 2015; 41(1): 16-21.
8. Ravi Kiran BS, Kashyap VM, Uppada UK, Tiwari P, Mishra A, Sachdeva A. Comparison of efficacy of halstead, Vazirani Akinosi and gow gates techniques for mandibular anesthesia. J Maxillofac Oral Surg 2018; 17(4): 570-5.
9. Claeys V, Wackens G. Bifid mandibular canal: literature review and case report. Dentomaxillofac Radiol 2005; 34(1): 55-8.
10. Tadinada A, Schneider S, Yadav S. Evaluation of the diagnostic efficacy of two cone beam computed tomography protocols in reliably detecting the location of the inferior alveolar nerve canal. Dentomaxillofac Radiol 2017; 46(5): 20160389.
11. Bogdan S, Huszar T, Fancsaly AJ, Nemeth Z, Pataky L, Barabas J. The clinical importance of the mandibular canal course variations. Fogorv Sz 2006; 99(4): 169-73. [In Hu].
12. Güler A, Sumer M, Sumer P, Biçer I. The evaluation of vertical heights of maxillary and mandibular bones and the location of anatomic landmarks in panoramic radiographs of edentulous patients for implant dentistry. J Oral Rehabil 2005; 32(10): 741-6.
13. Gomes AC, Vasconcelos BC, Silva ED, Caldas Ade F Jr, Pita Neto IC. Sensitivity and specificity of pantomography to predict inferior alveolar nerve damage during extraction of impacted lower third molars. J Oral Maxillofac Surg 2008; 66(2): 256-9.
14. Mraiwa N, Jacobs R, van Steenberghe D, Quirynen M. Clinical assessment and surgical implications of anatomic challenges in the anterior mandible. Clin Implant Dent Relat Res 2003; 5(4): 219-25.
15. Bhaskar SN. Radiographic interpretation for the densit. 2nd ed. Missouri, US: Mosby; 1975. p. 78-83.
16. Villaça-Carvalho MF, Manhães LR Jr, de Moraes ME, Lopes SL. Prevalence of bifid mandibular canals by cone beam computed tomography. Oral Maxillofac Surg 2016; 20(3): 289-94.
17. Nithya J, Aswath N. Assessing the prevalence and morphological characteristics of bifid mandibular canal using cone-beam computed tomography – A retrospective cross-sectional study. J Clin Imaging Sci 2020; 10: 30.
18. Kim ST, Hu KS, Song WC, Kang MK, Park HD, Kim HJ. Location of the mandibular canal and the topography of neurovascular structures. J Craniofac Surg 2009; 20(3): 936-9.
19. Nortje CJ, Farman AG, Grotepass FW. Variations in the normal anatomy of the inferior dental (mandibular) canal: a retrospective study of panoramic radiographs from 3612 routine dental patients. Br J Oral Surg 1977; 15(1): 55-63.
20. Ghafari R, Motaghi Ai, Elahi M, Saghaie S. Evaluation of superior-inferior position of mandibular canal and its anatomic variations on panoramic radiographs in patients over 18 referring to Khorasgan Dental School. J Isfahan Dent Sch 2011; 7(4): 380-7. [In Persian].
21. Naitoh M, Hiraiwa Y, Aimiya H, Ariji E. Observation of bifid mandibular canal using cone-beam computerized tomography. Int J Oral Maxillofac Implants 2009; 24(1): 155-9.
22. Singh SK, Prabhu R, Mamatha GP, Gupta A, Jain M. Morphologic variations in the mandibular canal: A retrospective study of panoramic radiographs. J Oral Health Res 2010; 1(3): 106-12.
23. Sanchis JM, Peñarrocha M, Soler F. Bifid mandibular canal. J Oral Maxillofac Surg 2003; 61(4): 422-4.
24. Kalantar Motamedi MH, Navi F, Sarabi N. Bifid mandibular canals: prevalence and implications. J Oral Maxillofac Surg 2015; 73(3): 387-90.
25. Rashsuren O, Choi JW, Han WJ, Kim EK. Assessment of bifid and trifid mandibular canals using cone-beam computed tomography. Imaging Sci Dent 2014; 44(3): 229-36.
26. Shen EC, Fu E, Fu MM, Peng M. Configuration and corticalization of the mandibular bifid canal in a Taiwanese adult population: a computed tomography study. Int J Oral Maxillofac Implants 2014; 29(4): 893-7.
27. Leite GM, Lana JP. Anatomic variations and lesions of the mandibular canal detected by cone beam computed tomography. Surg Radiol Anat 2014; 36(8): 795-804.
28. de Oliveira-Santos C, Souza PH. Assessment of variations of the mandibular canal through cone beam computed tomography. Clin Oral Investig 2012; 16(2): 387-93.
29. Yi G, Qiaohong Z, Xiaoqian H. Analysis of bifid mandibular canal via cone beam computed tomography. Hua Xi Kou Qiang Yi Xue Za Zhi 2015; 33(2): 158-60. [In Chinese].
30. Fuentes R, Arias A, Farfan C, Astete N, Garay I, Navarro P, et al. Morphological variations of the mandibular canal indigital panoramic radiographs: a retrospective study in a Chilean population. Folia Morphol 2019; 78(1): 163-70.
31. Mirbeigi S, Kazemipoor M. Evaluation of the course of the inferior alveolar canal: The first CBCT study in an Iranian population. Pol J Radiol 2016; 81: 338-41.
مجله دانشکده دندان‌پزشکی اصفهان
دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1401
صفحه 98-106