نوع مقاله : Original Articles

چکیده

مقدمه: تا سال‌های اخیر، رعایت کدهای اخلاقی در تحقیقات دندان‌پزشکی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، این مطالعه با هدف بررسی میزان رعایت اخلاق پژوهش در پایان نامه‌های دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان که بین سال‌های 1383 تا 1388 نگاشته شده بود،  بر پایه کدهای اخلاقی مورد قبول در ایران انجام شد.مواد وروش‌ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی بوده و  بر روی 200 پایان نامه صورت گرفت کلیه پایان نامه‌های دانشکده بین سال‌های 83 تا 88  با کدهای ملی اخلاق در پژوهش‌های پزشکی توسط دو محقق مورد مطابقت قرار گرفت و اطلاعات به دست آمده در فرم‌های جمع آوری اطلاعات وارد گردید و سپس با استفاده از روش‌های آماری توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: کل پایان نامه‌ها به دو گروه انسانی و آزمایشگاهی تقسیم شدند. در تمامی200 پایان نامه از نظر محرمانه بودن اطلاعات و انطباق با موازین دینی و فرهنگی و احتمال وجود عارضه جدی برای آزمودنی‌ها، اصول علمی اخلاق در پژوهش رعایت شده بودند.در 89 پایان نامه انسانی، فرم رضایت نامه از شرکت کنندگان اخذ نگردیده بود. در 83 درصد فقط بصورت شفاهی از شرکت کنندگان رضایت گرفته شده بود. شرکت کنندگان تنها در 14 طرح ( 7/15درصد) از اختیار خروج از مطالعه در هر زمان آگاهی داشتند. در پایان نامه‌های آزمایشگاهی (111 مورد)، در  47 درصد موارد کلیه کدهای اخلاق در پژوهش رعایت شده بود.نتیجه‌گیری: رعایت هر شانزده کد اخلاقی در پایان نامه‌های انسانی مد نظر نویسندگان قرار نگرفته بود. در تحقیقات آزمایشگاهی نزدیک به نیمی از تحقیقات تمامی کدهای اخلاقی (5 کد) مورد نظر را رعایت کرده بودند. این مسئله ممکن است به علت واجد اهمیت نبودن درج ملاحظات اخلاق در پژوهش علیرغم رعایت آن از سوی محققین به طور منظم در پایان نامه هاو  عدم وجود کمیته ای مستقل و اختصاصی برای نظارت بر این امر باشد.کلید واژه‌ها: کدهای اخلاقی، رضایت نامه آگاهانه، کارآزمایی بالینی، مطالعه آزمایشگاهی.

عنوان مقاله [English]

Observance of national ethics codes of medical research in undergraduate doctoral dissertations in the Faculty of Dentistry, Islamic Azad University, Khorasgan Branch in 2004-2009

چکیده [English]

Introduction: Observance of ethical codes in dental research has received little attention. This research aims to evaluate observance of national research ethics codes in research proceedings of doctoral dissertations in the Faculty of Dentistry, Islamic Azad University, Khorasgan Branch in 2004-2009.Materials and Methods: This descriptive-analytical research was conducted on 200 doctoral dissertations. National ethics codes in medical research were evaluated by two researchers. Data was recorded in specially designed forms and analyzed by descriptive statistical tests.Result: In all the dissertations – human and non-human research studies – all the ethics codes in relation to confidentiality of data, conformity with cultural and religious principles, and the possibility of side effects for the subjects, had been observed. In relation to human studies 89 dissertations lacked informed written consent forms, with oral consent taken in 83% of cases. In only 14 cases (15.7%) of the participants were aware of their right to exclude themselves whenever they wished. In laboratory research dissertations (111 cases) in only 47% of cases all the ethics codes had been observed.Conclusion: All the sixteen medical ethics codes in human research had not been observed in any of the research protocols; in laboratory research, almost half of the protocols had observed scientific ethics principles (5 codes), which might be attributed to a lack of importance of registration of ethics codes in research protocols despite the fact that researchers usually observe them in dissertation protocols. Key words: Clinical trial, Codes of Ethics, Informed consent, Laboratory research.